HERBERG EUROPA, 25 December

Herberg Europa.
Wat een cynische titel voor zo een bijzonder sympathiek televisie-programma, waarin een viertal artiesten, drie toneelspelers en een zanger, zich op verschillende plekken in Europa mochten vergewissen van de erbarmelijke omstandigheden waaronder de vluchtingen verkeren. Iets dat ze alle vier op verschillende manieren probeerden, aan de spelers kon je zien dat ze gewend waren met veel verschillende teksten om te gaan, de actrice was de meest empatische, ze kon soms de ellende van een moeizaam naar woorden zoekend gezin niet aanzien en ze stelde haar vragen met een door tranen verstikte stem. Aangrijpend. Het kleine dochtertje, volgens mijn inschatting niet ouder dan vijf jaar kende al enkele woordejes Nederlands en vertaalde voor haar vader diens dankbaarheid. Even aangrijpend was de opluchting voor de actrice dat ze ook iets positiefs kon doen door twee gitaarspelende jongens die hun familie in Syrie hadden moeten achterlaten te begeleiden naar poptempel Paradiso waar de jongens samen met het altijd innovatieve Blazersensemble mochten optreden.
Een van de acteurs verborg onder zijn inmiddels spreekwoordelijke bokkigheid ook een intens medeleven met zijn naaste
aan wie hij prompt zijn telefoon aanbood waarmee hij zijn familie kon bellen. Een eerste poging mislukte. Toen even later de telefoon van de acteur afging en het een familielid uit Afganisthan bleek te zijn, wilde de speler zo snel mogelijk naar de Afghaan. Toen hij hem in de verte zag, floot hij hem als een bevelvoerende zeekapitein naar voren. Het gesprek was kort. Maar er was contact! Missie geslaagd.
De andere toneelspeler zag er wat verward uit, alsof hij niet tussen de vluchtelingen wilde opvallen. Hij had ook grote moeite met de erbarmelijke omstandigheden waaronder de vluchtelingen moeten leven. Je zag hem bezig met contact willen leggen, met zich niet beter voor te doen als Westerse Welvaart Adept. Hij was zo blij en opgelucht dat hem iemand was toegewezen die een kamer in Parijs had gevonden en alles deed om zijn studie die hij in Aleppo had moeten opgeven hier in de Franse hoofdstad voort te kunnen zetten.
De zanger zat het meest om woorden verlegen, hij was even ondersteboven als de anderen, hij was geschokt, verbijsterd, maar kon geen woorden vinden, daar had de programmaregisseur hem bij moeten helpen, nu leek het of zijn woordenschat de teksten van zijn liedjes niet te boven ging.
Vier onthutste mensen die eigenlijk voor ons, kijkers, het woord deden. Vooral de drie toneelspelers zag je vechten om ieder op hun eigen manier, contact te zoeken, de zanger was vooral wanhopig door het tekortschieten van onze samenleving om werkelijk iets voor die mensenmassa’s te kunnen doen. Ontroering.
En toch zo’n cynische titel. Hotel Europa. Is het de bedoeling van de programmamakers dat we een verband leggen met het Kerstverhaal, het was volgens mij een christelijke omroep, omdat daarin een familie met een babytje aan het begin van de jaartelling ook overal onderdak geweigerd werd? Zelfs niet-gelovigen gebruiken heden ten dage de uitdrukking: “geen plaats in de herberg”. Of denken ze bij de omroep: niemand leest toch de bijbel meer en Herberg Europa bekt toch wel lekker? Hoe goed ook de bedoeling, hoe ontroerend ook de vier BN-ners, de titel bleef voor mij cynisch. Vooral toen er enkele shots tussendoor te zien waren van hele gezinnen die in de nacht buiten onder een palissade lagen, geen plaats voor hen in de Herberg Europa!