Het was in diezelfde tijd, tweede helft van de zestiger jaren, dat ik met hem had afgesproken mee te gaan naar Essen waar een Duitse groep een nieuw stuk ging spelen, ik moet eerlijk bekennen dat ik nu niet meer weet wat voor stuk van wie dat stuk was. Later zal ik het in dit blog invoeren als ik het artikel heb teruggevonden dat ik toen over die voorstelling voor het Algemeen Dagblad heb geschreven. ( Ja ja in die dagen had zelfs het AD nog belangstelling voor obscuur experimenteel toneel vlak over de grens!) We hadden op het circuit van Oudenrijn afgesproken, waar ik in zijn auto overstapte. In die auto was het dat ik zijn vrouw Eefje voor het eerst ontmoette, een bijzondere vrouw, sterk en mooi. Enfin, Cees van Ede heeft een prachtig portret van haar geschreven in het boek.
Weer een paar jaar later, toen de Family op stapel stond bij het Amsterdams Toneel waar ik toen in de artistieke leiding zat, hadden we wat meer contact, ook stak hij toch geregeld zijn hoofd om de hoek bij het door het door hem zo verafschuwde repertoire toneel, Koning Lear met Guus Hermus als Lear vond hij ”toch wel wat hebben, die scenes op de hei, met die storm, dat waren toch wel Godot achtige scenes”, ik hoor het hem nog zeggen. Hij kreeg met the Family een fabelachtig succes met zijn companen Gees Linnebank en Huub Broos, en de eerste Anne Frank Martine Crefcoeur.
Later bij een van de laatste repetities van Vondel’s Lucifer, was ik onzeker geworden over de muziekkeuze die ik had gemaakt, toen heb ik hem opgebeld en hem gevraagd of hij naar een laatste doorloop in het lokaal wilde komen om mij te adviseren. Ook toen reageerden we met veel begrip voor elkaar, hij had een paar adviezen die ik in de voorstelling heb overgenomen. “Nee, ik kom niet naar de voorstelling, ik heb hem nu wel gezien, twee maal Vondel in zo korte tijd is me een beetje te veel!”
Hij kwam met de jaren steeds dichter in de buurt van het ‘gewone toneel’, hij ging regisseren bij de Appel, waar Erik Vos hem alle ruimte gaf. Het was bij dat Scheveningse gezelschap dat onze wegen elkaar weer kruisten toen ik hem vroeg of hij wilde na denken over een muzieklijn bij de Faust van Goethe. Hij kwam met het lunmineuze idee om een urenlange muzikale variant op Mozarts Don Giovanni in het tweede deel aan te brengen. “Ik had ook voor Meyerbeer, of Rossini kunnen kiezen omdat die ouwe knorrepot Goethe dat de ideale componisten voor zijn megalomane werkstuk achtte, maar hij had ten slotte Mozart nog in leven gewild, maar ja dat kon niet meer, nou dan doe ik dat wel.” We hadden vruchtbare gesprekken, ook met Hent van der Horst de dramaturg erbij, en na een maand had hij de ‘score’ af. Hij leverde een band in waar hij de scenes minutieus had uitgewerkt en die ik met maar een paar kleine aanpassingen kon overzetten. De dag dat hij de repetitie bijwoonde zal ik niet licht vergeten, hij reageerde sterk op de spelers die hij aan het ploeteren zag, “Guido de Moor en Eric Schneider, jongens ja, dat zijn toch wel kanonnen, dat moet een feest zijn om die in stelling te brengen.” Hij was weg van Will van kralingen die Gretchen speelde, met haar zou hij later Virginia Woolf doen, ook met Edwin de Vries die ook bij de boekpresentatie aanwezig was die George sou spelen, een rol waar hij onder LO’s leiding een Louis d’Or voor kreeg.
Cees van Ede heeft een belangrijke daad verricht door Lo uit de vergetelheid terug te halen, zijn boek, prachtig vorm gegeven, is een must voor iedere toneelspeler. Jammer genoeg hoort lezen niet tot de favoriete bezigheid van de meeste spelers, maar hier zouden ze een uitzondering voor moeten maken.
Bestellen dat boek, collega’s, bestellen!
MEMENTO LO
Geschreven door Cees van Ede,
ISBN9789064038211
UITGEVER de Inten, Theatre andFilmbookshop.
Bestellen dus.
